Chào anh em mê bóng đá của tintucbongda.net! Đã bao giờ anh em tự hỏi, tại sao xem một trận đấu ở Premier League lại có cảm giác khác hẳn so với La Liga hay Serie A không? Không chỉ nằm ở lối chơi hay chất lượng cầu thủ đâu, mà một phần cực kỳ quan trọng, tạo nên bản sắc riêng, chính là văn hóa cổ vũ trên khán đài. Hôm nay, chúng ta hãy cùng mổ xẻ sự khác biệt giữa cổ động viên Anh và các quốc gia khác, xem họ có gì độc đáo, thú vị và đôi khi là… kỳ lạ nhé!
Chắc chắn rồi, nhắc đến CĐV Anh là nhắc đến sự cuồng nhiệt, những bài hát vang trời và đôi khi là cả những ký ức không mấy vui vẻ về hooliganism. Nhưng liệu đó có phải là tất cả? So với các Tifosi đầy màu sắc ở Ý, những bức tường vàng ở Đức hay sự máu lửa của các Barra Bravas Nam Mỹ, CĐV Anh đứng ở đâu trên bản đồ văn hóa cổ vũ thế giới? Cùng tôi lật mở từng trang nhé!
Nguồn gốc và đặc trưng của văn hóa cổ vũ Anh quốc
Để hiểu được sự khác biệt giữa cổ động viên Anh và các quốc gia khác, chúng ta cần nhìn lại cội nguồn. Bóng đá hiện đại sinh ra ở Anh, và văn hóa cổ vũ cũng bén rễ từ đó, gắn liền với tầng lớp lao động, những người coi sân bóng cuối tuần là nơi giải tỏa, thể hiện niềm tự hào địa phương và tình yêu với câu lạc bộ.
Văn hóa “Terrace Culture” độc đáo
Khác với nhiều sân vận động hiện đại chỉ có ghế ngồi, các sân bóng Anh truyền thống nổi tiếng với khu vực khán đài đứng (“terraces”). Điều này tạo ra một bầu không khí gần gũi, sôi động và có phần… hỗn loạn hơn. CĐV đứng sát nhau, cùng hô vang, nhảy múa. Dù các khán đài đứng phần lớn đã bị loại bỏ vì lý do an toàn sau thảm họa Hillsborough, tinh thần của “terrace culture” vẫn còn đó – sự gắn kết cộng đồng và cảm giác “đứng cùng chiến tuyến” với đội nhà.
Phong cách cổ vũ: Hát vang, hài hước và “Banter”
Điểm đặc trưng nhất của CĐV Anh có lẽ là khả năng “sáng tác” và hát vang các bài cổ động (chants). Họ không cần những màn trình diễn pháo sáng hay cờ lớn được dàn dựng công phu như Ultras Ý. Thay vào đó, vũ khí của họ là giọng hát và sự dí dỏm.
“Âm thanh trên các sân cỏ Anh rất đặc biệt. Đó là sự hòa quyện của hàng chục ngàn giọng hát, không chỉ cổ vũ mà còn chứa đựng sự hài hước, châm biếm đối thủ. Nó rất ‘Anh’!” – Bình luận viên kỳ cựu Martin Tyler từng chia sẻ.
Họ có thể hát về lịch sử CLB, ca ngợi một cầu thủ, chế nhạo đối thủ hoặc thậm chí là tự trào về đội nhà mình. Thứ gọi là “banter” (trêu chọc, cà khịa) là một phần không thể thiếu. Nó thể hiện sự thông minh, nhanh nhạy và đôi khi cũng khá… độc địa của các fan xứ sương mù.
Lòng trung thành tuyệt đối với CLB địa phương
Ở Anh, tình yêu bóng đá thường mang tính kế thừa và gắn liền với nơi bạn sinh ra, lớn lên. Việc một người ở Liverpool lại đi cổ vũ cho Manchester United là điều khá hiếm gặp và khó chấp nhận. Sự trung thành với CLB địa phương là gần như tuyệt đối, bất kể đội bóng đang ở hạng đấu nào hay thành tích ra sao. Đây là một nét đẹp, tạo nên sự gắn kết mạnh mẽ giữa CLB và cộng đồng.
Sự khác biệt giữa cổ động viên Anh và các quốc gia khác là gì?
Đây chính là câu hỏi trọng tâm. Khi đặt CĐV Anh lên bàn cân với các nền văn hóa cổ vũ khác, sự khác biệt giữa cổ động viên Anh và các quốc gia khác trở nên rõ rệt hơn bao giờ hết.
So sánh với Ultras Italia (Tifosi): Tổ chức vs Tự phát
- CĐV Anh: Thường cổ vũ một cách tự phát hơn, ít có sự chỉ huy tập trung. Sức mạnh đến từ số đông cùng hòa giọng, sự hài hước và “banter”. Bạo lực (nếu có) thường mang tính bột phát, thiếu tổ chức.
- Ultras Ý: Có tổ chức cực kỳ chặt chẽ, phân cấp rõ ràng. Họ nổi tiếng với các màn trình diễn hình ảnh (choreography) hoành tráng với cờ, băng rôn khổng lồ và pháo sáng rực trời. Các nhóm Ultras thường có tư tưởng chính trị, xã hội riêng và đôi khi gây ảnh hưởng lớn đến CLB. Họ đề cao sự trung thành với nhóm hơn là chỉ với CLB.
So sánh với CĐV Đức: Giá vé, Quyền lực và Bầu không khí
- CĐV Anh: Giá vé xem bóng đá ở Anh thuộc hàng đắt đỏ nhất thế giới. Điều này vô hình trung tạo ra một bộ phận CĐV có phần giống “khách hàng” hơn. Văn hóa đứng xem gần như biến mất.
- CĐV Đức: Nổi tiếng với giá vé phải chăng, các khu vực đứng xem (Stehplatz) rộng lớn và bầu không khí cuồng nhiệt nhưng ít căng thẳng hơn Anh. Luật 50+1 đảm bảo CĐV giữ quyền kiểm soát đa số tại CLB, tạo ra mối liên kết mạnh mẽ và tiếng nói có trọng lượng. “Bức tường vàng” của Borussia Dortmund là biểu tượng cho sức mạnh tập thể này.
So sánh với CĐV Tây Ban Nha: Tính sự kiện và Phân cực
- CĐV Anh: Thường duy trì sự ồn ào, hát vang trong suốt trận đấu, bất kể diễn biến.
- CĐV TBN: Có xu hướng cổ vũ theo diễn biến trận đấu hơn. Họ có thể im lặng khi đội nhà chơi không tốt và bùng nổ dữ dội khi có bàn thắng hoặc tình huống hay. “Khăn trắng” là một hình ảnh đặc trưng để thể hiện sự phản đối hoặc tán dương. Sự phân cực giữa Real Madrid và Barcelona cũng tạo nên một nét riêng, đôi khi mang màu sắc chính trị.
So sánh với Barra Bravas (Nam Mỹ): Bạo lực có tổ chức và Ảnh hưởng xã hội
- CĐV Anh: Dù có quá khứ hooliganism, bạo lực hiện tại đã giảm nhiều và thường là các vụ xô xát nhỏ lẻ, thiếu tổ chức giữa các nhóm đối địch.
- Barra Bravas (Argentina, Brazil…): Đây là các nhóm CĐV có tổ chức cực kỳ chặt chẽ, gần giống các băng đảng. Bạo lực thường xuyên xảy ra, mức độ nghiêm trọng cao hơn và đôi khi có liên quan đến các hoạt động tội phạm, chính trị. Họ có ảnh hưởng rất lớn, thậm chí chi phối hoạt động của CLB.
Khía cạnh “độc nhất vô nhị” của fan Anh
Ngoài những so sánh trên, CĐV Anh còn sở hữu những nét độc đáo không thể trộn lẫn.
Thế giới của những bài hát cổ động (Chants)
Như đã đề cập, đây là “đặc sản”. Từ “You’ll Never Walk Alone” hùng tráng của Liverpool, “Glory Glory Man United” đầy tự hào, đến những bài hát chế giễu đầy sáng tạo và thay đổi liên tục theo từng trận đấu, từng sự kiện. Âm nhạc và ca từ là linh hồn của các khán đài Anh. Anh em nào theo dõi Premier League chắc chắn không lạ gì những giai điệu này.
Văn hóa “Away Day”: Theo chân đội nhà khắp nơi
Việc hàng ngàn CĐV Anh sẵn sàng di chuyển quãng đường xa, thậm chí ra nước ngoài để cổ vũ cho đội nhà trong các trận sân khách (“away day”) là một nét văn hóa đáng ngưỡng mộ. Họ biến một góc khán đài sân khách thành “sân nhà”, tạo ra áp lực không nhỏ cho đối thủ và tiếp thêm sức mạnh cho cầu thủ. Dù đôi khi gây ra những vấn đề về an ninh, tinh thần “away day” thể hiện sự trung thành và đam mê cháy bỏng.
Một nhóm nhỏ cổ động viên Anh cuồng nhiệt tạo không khí náo nhiệt tại một góc khán đài sân khách
Ảnh hưởng của Pub Culture
Văn hóa đi pub (quán rượu) trước và sau trận đấu là một phần không thể tách rời của bóng đá Anh. Đó là nơi CĐV tụ tập, bàn luận, hát hò và “làm nóng” trước khi vào sân. Không khí trong các pub gần sân vận động vào ngày có trận đấu cũng sôi động không kém gì trên khán đài.
Mặt trái: Hooliganism và những định kiến
Không thể nói về sự khác biệt giữa cổ động viên Anh và các quốc gia khác mà bỏ qua mặt tối: hooliganism. Vào những năm 70, 80 và đầu 90, bóng đá Anh bị ám ảnh bởi bạo lực CĐV có tổ chức, gây ra những thảm kịch như Heysel. Hình ảnh hooligan Anh trở thành nỗi sợ hãi khắp châu Âu.
Tuy nhiên, cần phải công bằng nhìn nhận rằng, nhờ những nỗ lực mạnh tay từ chính phủ, cảnh sát và các CLB (camera an ninh dày đặc, cấm đến sân, thẻ CĐV…), hooliganism có tổ chức ở Anh đã giảm đáng kể. Bạo lực ngày nay chủ yếu là các vụ ẩu đả bột phát, ít nghiêm trọng hơn nhiều so với quá khứ hoặc so với tình trạng ở một số quốc gia khác. Dù vậy, định kiến về CĐV Anh hung hăng vẫn còn tồn tại đâu đó.
Điều quan trọng là phân biệt giữa những CĐV cuồng nhiệt, đam mê thực sự (đa số) và một bộ phận nhỏ quá khích, bạo lực. Văn hóa cổ vũ Anh hiện đại đã văn minh và an toàn hơn rất nhiều.
Kết luận
Vậy, sự khác biệt giữa cổ động viên Anh và các quốc gia khác nằm ở đâu? Đó là sự pha trộn độc đáo giữa lịch sử lâu đời, tinh thần “terrace culture”, phong cách cổ vũ tự phát nhưng đầy nhiệt huyết với điểm nhấn là những bài hát dí dỏm, lòng trung thành địa phương sâu sắc và văn hóa “away day” đáng nể.
Họ có thể không có những màn trình diễn hình ảnh hoành tráng như Ultras Ý, không sở hữu quyền lực như CĐV Đức, hay sự máu lửa đôi khi đến cực đoan như Barra Bravas, nhưng CĐV Anh tạo ra một bầu không khí rất riêng, ồn ào, hài hước và khó quên trên các khán đài. Dù vẫn còn đó những định kiến từ quá khứ hooliganism, không thể phủ nhận CĐV Anh là một phần quan trọng làm nên sức hấp dẫn của bóng đá xứ sở sương mù.
Còn anh em, anh em cảm nhận thế nào về sự khác biệt giữa cổ động viên Anh và các quốc gia khác? Anh em ấn tượng nhất với văn hóa cổ vũ của quốc gia nào? Hãy chia sẻ ý kiến của mình ở phần bình luận bên dưới nhé! Cùng nhau tạo nên một cộng đồng tintucbongda.net sôi nổi và đa chiều!
