Chào anh em mê bóng đá Ý, chào mừng trở lại với “tintucbongda.net”! Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau “mổ xẻ” một chủ đề mà cứ nhắc đến là y như rằng có chuyện để nói, đó chính là VAR – Video Assistant Referee – tại đấu trường Serie A danh giá. Kể từ khi được giới thiệu, công nghệ này đã làm thay đổi đáng kể cách chúng ta xem và cảm nhận các trận cầu đỉnh cao ở xứ sở Mỳ ống. Vậy, thống kê về số lần sử dụng VAR tại Serie A nói lên điều gì? Nó có thực sự mang lại công bằng tuyệt đối hay chỉ làm tăng thêm những tranh cãi bất tận? Hãy cùng tôi, một người cũng ăn bóng đá, ngủ bóng đá như anh em, đi tìm câu trả lời nhé!
Ngay từ những ngày đầu, sự xuất hiện của VAR tại Serie A đã tạo ra hai luồng ý kiến trái chiều. Một bên thì hồ hởi đón nhận, tin rằng đây là “liều thuốc” đặc trị cho những sai lầm của trọng tài, những “bàn thắng ma” hay những quả penalty oan uổng. Bên còn lại thì hoài nghi, lo sợ VAR sẽ làm mất đi cảm xúc thăng hoa tức thời của bóng đá, làm trận đấu bị cắt vụn và thậm chí… tạo ra những kiểu tranh cãi mới tinh vi hơn. Vậy sau vài mùa giải lăn bánh cùng trái bóng Serie A, VAR đã thể hiện vai trò của mình như thế nào qua những con số?
VAR đặt chân đến Serie A: Một cuộc cách mạng gây tranh cãi
Serie A là một trong những giải đấu lớn đầu tiên tại châu Âu tiên phong áp dụng VAR trên diện rộng, bắt đầu từ mùa giải 2017-2018. Quyết định này được đưa ra với kỳ vọng lớn lao: giảm thiểu tối đa các sai sót nghiêm trọng của trọng tài có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu. Anh em còn nhớ không, trước đó, bóng đá Ý từng chứng kiến không ít vụ lùm xùm liên quan đến các quyết định “bẻ còi”, những tình huống mà chỉ cần xem lại video vài giây là mọi thứ đã sáng tỏ.
Ngay lập tức, VAR trở thành tâm điểm chú ý. Các HLV, từ những người lão làng như Maurizio Sarri đến những chiến lược gia cá tính như Gian Piero Gasperini, đều có những phát biểu đáng chú ý. Cầu thủ thì phải học cách kiềm chế ăn mừng cho đến khi VAR xác nhận, còn người hâm mộ trên khán đài thì trải qua những khoảnh khắc hồi hộp chờ đợi quyết định cuối cùng từ màn hình lớn hoặc qua tín hiệu của trọng tài chính. Mục tiêu ban đầu rất rõ ràng: công bằng hơn, chính xác hơn. Nhưng liệu thực tế có như mơ?
Thống kê về số lần sử dụng VAR tại Serie A qua các mùa giải
Đi vào phần cốt lõi, những con số thống kê về số lần sử dụng VAR tại Serie A thực sự rất đáng để chúng ta phân tích. Mặc dù việc tìm kiếm số liệu chính xác đến từng lần can thiệp qua mỗi mùa giải có thể hơi khó khăn do tính bảo mật và cách thống kê khác nhau, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể nhận thấy một số xu hướng rõ rệt.
Theo nhiều báo cáo và phân tích từ các trang thống kê uy tín như Opta hay các tờ báo thể thao lớn của Ý, số lần VAR can thiệp có xu hướng ổn định hoặc thậm chí tăng nhẹ trong những mùa giải đầu tiên, sau đó có thể điều chỉnh tùy thuộc vào hướng dẫn cụ thể từ ban trọng tài FIGC (Liên đoàn bóng đá Ý) và IFAB (Hội đồng Luật bóng đá Quốc tế).
Vậy, những tình huống nào khiến tổ VAR phải “vào việc” nhiều nhất? Không có gì ngạc nhiên khi các quyết định liên quan đến:
- Bàn thắng: Kiểm tra lỗi việt vị, phạm lỗi trước khi ghi bàn, bóng đã qua vạch vôi hay chưa. Đây là một trong những khía cạnh mà VAR phát huy tác dụng rõ rệt nhất.
- Penalty: Xác định có lỗi trong vòng cấm hay không, điểm phạm lỗi ở trong hay ngoài. Những quả penalty luôn có sức nặng thay đổi cục diện trận đấu.
- Thẻ đỏ trực tiếp: Xem xét các pha vào bóng thô bạo, hành vi bạo lực hoặc lỗi ngăn cản cơ hội ghi bàn rõ rệt.
- Nhầm người: Trường hợp trọng tài rút thẻ nhầm cầu thủ (dù khá hiếm).
Thống kê từ một số mùa giải cho thấy, trung bình mỗi trận đấu tại Serie A có khoảng 0.5 đến 0.7 lần can thiệp dẫn đến thay đổi quyết định ban đầu của trọng tài chính. Con số này nghe có vẻ không lớn, nhưng hãy tưởng tượng, chỉ một quyết định được sửa lại cũng có thể định đoạt số phận cả trận đấu, thậm chí cả mùa giải!
Biểu đồ hoặc hình ảnh minh họa số liệu thống kê về các loại can thiệp VAR phổ biến tại Serie A như bàn thắng, penalty
Những con số biết nói: VAR can thiệp bao nhiêu lần mỗi trận?
Như đã đề cập, con số can thiệp dẫn đến thay đổi quyết định trung bình mỗi trận dao động quanh mức 0.5 – 0.7. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng VAR còn thực hiện rất nhiều “kiểm tra ngầm” (silent check) mà không cần thông báo cho trọng tài chính nếu không phát hiện lỗi rõ ràng. Tổng số lần xem xét của VAR chắc chắn cao hơn nhiều. Điều này cho thấy tổ VAR luôn hoạt động tích cực phía sau màn hình.
Đội bóng nào “hưởng lợi” hay “chịu thiệt” nhiều nhất từ VAR?
Đây là câu hỏi cực kỳ nhạy cảm và thường gây tranh cãi nảy lửa trong cộng đồng fan. Rất khó để đưa ra kết luận khách quan tuyệt đối đội nào “lợi” hay “thiệt” chỉ dựa vào số lần VAR can thiệp ủng hộ hay chống lại họ. Một quyết định đúng nhờ VAR, dù có lợi cho đội A, thì về bản chất đó là sự công bằng được thực thi. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng các tình huống liên quan đến những đội bóng lớn như Juventus, Inter Milan, AC Milan, Napoli hay AS Roma thường thu hút sự chú ý và mổ xẻ kỹ lưỡng hơn từ giới truyền thông và người hâm mộ. Việc thống kê về số lần sử dụng VAR tại Serie A đôi khi bị diễn giải theo hướng có lợi hoặc bất lợi cho một CLB cụ thể, nhưng điều quan trọng là tính chính xác của từng quyết định.
VAR hoạt động như thế nào tại Serie A?
Nhiều anh em có thể vẫn còn thắc mắc về quy trình cụ thể. Về cơ bản, VAR tại Serie A tuân theo nguyên tắc chung của IFAB. Tổ VAR, bao gồm trọng tài VAR chính và các trợ lý (AVAR), ngồi trong một phòng điều khiển tập trung (thường đặt tại Lissone, gần Milan), theo dõi trận đấu qua nhiều góc máy quay.
Họ chỉ can thiệp trong 4 trường hợp đã nêu (bàn thắng, penalty, thẻ đỏ trực tiếp, nhầm người) và chỉ khi phát hiện một sai sót rõ ràng và hiển nhiên (clear and obvious error) hoặc một tình huống nghiêm trọng bị bỏ lỡ (serious missed incident).
Khi phát hiện vấn đề, tổ VAR sẽ thông báo cho trọng tài chính qua tai nghe. Trọng tài chính có hai lựa chọn:
- Chấp nhận thông tin từ VAR và thay đổi quyết định ngay lập tức (thường áp dụng cho các lỗi việt vị rõ ràng).
- Tạm dừng trận đấu và trực tiếp ra khu vực xem lại bên đường biên (On-Field Review – OFR) để tự mình đánh giá tình huống trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Quyết định cuối cùng luôn thuộc về trọng tài chính.
Bên trong phòng điều khiển VAR tại một sân vận động Serie A với các màn hình và trọng tài VAR đang làm việc
Những tình huống VAR “dậy sóng” lịch sử Serie A
Nhắc đến VAR ở Serie A mà không kể vài vụ “kinh điển” thì quả là thiếu sót. Chắc hẳn anh em vẫn chưa quên những tranh cãi nảy lửa trong các trận Derby d’Italia giữa Juventus và Inter Milan, hay những quyết định về penalty trong các trận cầu 6 điểm ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc đua Scudetto hoặc suất dự cúp châu Âu.
Ví dụ, có những tình huống thổi phạt đền gây tranh cãi mà sau khi xem lại nhiều lần, người xem vẫn chia làm hai phe. Hay những bàn thắng bị từ chối vì lỗi việt vị “cách nhau một cái móng chân” được kẻ vạch bằng công nghệ bán tự động. Chính những khoảnh khắc này khiến thống kê về số lần sử dụng VAR tại Serie A trở nên sống động hơn bao giờ hết, bởi đằng sau mỗi con số là một câu chuyện, một cảm xúc, một cuộc tranh luận không hồi kết.
Một tình huống đáng nhớ là quả penalty gây tranh cãi trong trận Juventus – Salernitana mùa giải 2022-23, nơi bàn thắng gỡ hòa của Milik ở phút bù giờ ban đầu bị từ chối vì lỗi việt vị của Bonucci sau khi VAR can thiệp. Tuy nhiên, sau trận đấu, các góc máy khác cho thấy Candreva của Salernitana đứng dưới hàng thủ Juve, đồng nghĩa Bonucci không hề việt vị. Sai lầm này đến từ việc tổ VAR không có góc máy bao quát hết tình huống, dấy lên làn sóng chỉ trích mạnh mẽ.
Khoảnh khắc gây tranh cãi liên quan đến VAR trong trận đấu giữa Juventus và Inter Milan tại Serie A
Ảnh hưởng của VAR đến bóng đá Ý: Tích cực và tiêu cực
Sau nhiều mùa giải, ảnh hưởng của VAR lên Serie A là không thể phủ nhận, với cả mặt tốt và mặt chưa tốt.
Mặt tích cực:
- Tăng tính công bằng: Không thể phủ nhận VAR đã sửa chữa rất nhiều sai lầm rõ ràng của trọng tài, từ những bàn thắng không hợp lệ đến những quả penalty bị bỏ qua. Số lượng các lỗi nghiêm trọng ảnh hưởng đến kết quả trận đấu chắc chắn đã giảm đi.
- Giảm bớt tiểu xảo: Các cầu thủ có xu hướng “chơi đẹp” hơn một chút, vì biết rằng mọi hành vi phi thể thao, đặc biệt là trong vòng cấm hoặc các pha trả đũa, đều có thể bị VAR “soi”.
- Hỗ trợ trọng tài: Giảm áp lực cho trọng tài chính trong các tình huống phức tạp, giúp họ đưa ra quyết định chính xác hơn.
Mặt tiêu cực:
- Gián đoạn trận đấu: Thời gian chờ đợi quyết định từ VAR đôi khi khá lâu, làm nguội đi sự hưng phấn của cầu thủ và người hâm mộ.
- Giảm cảm xúc tức thời: Khoảnh khắc vỡ òa khi ghi bàn giờ đây thường đi kèm với sự dè dặt, chờ đợi VAR xác nhận. Nhiều người cho rằng điều này làm mất đi một phần vẻ đẹp tự nhiên của bóng đá.
- Những tranh cãi mới: VAR không xóa bỏ hoàn toàn tranh cãi, mà đôi khi còn tạo ra những tranh cãi mới về cách diễn giải luật, về ranh giới “sai sót rõ ràng và hiển nhiên”, hay về sự nhất quán trong các quyết định giữa các trận đấu khác nhau.
- Áp lực lên tổ VAR: Sai sót của tổ VAR (như vụ Juventus – Salernitana) có thể gây hậu quả nghiêm trọng và làm mất niềm tin vào công nghệ.
“VAR là một công cụ hữu ích, nhưng nó không phải là cây đũa thần,” cựu trọng tài nổi tiếng Pierluigi Collina từng nhận định. “Yếu tố con người trong việc diễn giải luật và đưa ra quyết định vẫn đóng vai trò then chốt. Mục tiêu là sử dụng VAR để hỗ trợ, chứ không phải thay thế hoàn toàn trọng tài.” Đó cũng là góc nhìn chung của nhiều chuyên gia tại các gocnhinbongda.com khác nhau.
So sánh việc sử dụng VAR tại Serie A với các giải đấu hàng đầu khác
So với các giải đấu như Premier League hay La Liga, cách vận hành VAR tại Serie A có những điểm tương đồng nhưng cũng có khác biệt nhỏ trong triết lý áp dụng. Có cảm giác rằng Serie A, dưới sự chỉ đạo của FIGC, thường có xu hướng can thiệp “nhiệt tình” hơn một chút so với Premier League trong giai đoạn đầu, đặc biệt là với các lỗi nhỏ trong vòng cấm. Tuy nhiên, qua thời gian, các giải đấu đều có sự điều chỉnh để tìm ra sự cân bằng hợp lý giữa việc đảm bảo công bằng và duy trì sự trôi chảy, hấp dẫn của trận đấu.
Mức độ tranh cãi ở Serie A có lẽ không hề thua kém Premier League, nơi VAR cũng liên tục là chủ đề nóng. Điều này cho thấy, dù công nghệ có hiện đại đến đâu, bóng đá vẫn luôn ẩn chứa những yếu tố khó lường và gây tranh cãi, đó cũng là một phần tạo nên sức hấp dẫn của môn thể thao vua này. Các thống kê về số lần sử dụng VAR tại Serie A chỉ là một phần của câu chuyện lớn hơn về sự tương tác giữa công nghệ và cảm xúc trên sân cỏ.
Câu hỏi thường gặp (FAQ) về VAR tại Serie A
1. VAR là viết tắt của từ gì?
VAR là viết tắt của Video Assistant Referee, nghĩa là Trợ lý trọng tài video.
2. Khi nào trọng tài chính mới xem lại màn hình VAR (OFR)?
Trọng tài chính thường chỉ ra xem lại màn hình đối với các quyết định mang tính chủ quan cao, như xác định mức độ nghiêm trọng của pha phạm lỗi (dẫn đến thẻ đỏ) hoặc quyết định thổi penalty. Đối với các quyết định khách quan như việt vị, VAR có thể thông báo và trọng tài thay đổi quyết định mà không cần xem lại.
3. VAR có xóa bỏ hoàn toàn tranh cãi trong bóng đá không?
Không. VAR giúp giảm thiểu sai sót rõ ràng, nhưng việc diễn giải luật và xác định ranh giới can thiệp vẫn phụ thuộc vào con người, do đó tranh cãi vẫn có thể xảy ra, chỉ là chuyển từ dạng này sang dạng khác.
4. Tổ VAR tại Serie A làm việc ở đâu?
Tổ VAR của Serie A làm việc tại một trung tâm điều hành tập trung đặt tại Lissone, ngoại ô Milan, chứ không phải tại từng sân vận động riêng lẻ.
5. Tương lai của VAR tại Serie A sẽ như thế nào?
VAR chắc chắn sẽ tiếp tục là một phần của Serie A. Công nghệ này liên tục được cải tiến (ví dụ: công nghệ việt vị bán tự động) và các quy trình vận hành cũng được điều chỉnh để tăng tốc độ, sự nhất quán và giảm thiểu sai sót. Mục tiêu là làm cho VAR ngày càng hiệu quả và ít gây gián đoạn hơn.
Vậy đấy anh em, VAR và những thống kê về số lần sử dụng VAR tại Serie A đã thực sự vẽ lại bức tranh của giải đấu cao nhất nước Ý. Nó mang đến sự chính xác cao hơn, nhưng cũng đi kèm những thử thách mới về cảm xúc và sự trôi chảy của trận đấu. Công nghệ này không hoàn hảo, nhưng nó đang không ngừng phát triển và trở thành một phần không thể tách rời của bóng đá hiện đại, bao gồm cả Serie A.
Còn anh em, anh em nghĩ sao về VAR tại Serie A? Nó đã làm giải đấu tốt hơn hay tệ đi? Hãy để lại bình luận bên dưới, chia sẻ góc nhìn của mình nhé! Cùng nhau thảo luận để hiểu sâu hơn về môn thể thao chúng ta yêu thích. Hẹn gặp lại anh em trong những bài phân tích tiếp theo trên “tintucbongda.net”!
